Motława to kluczowa rzeka Gdańska, której historia i znaczenie są nieocenione. Poznaj źródło i przebieg tej malowniczej rzeki, a także jej dopływy oraz jakość wód. Odkryj, jak Motława wpływa na turystykę i rekreację w regionie oraz jej rolę w ważnych wydarzeniach historycznych.
Motława – Rzeka przepływająca przez Gdańsk
W samym sercu Gdańska, wśród zabytkowych kamienic i portowych nabrzeży, rozciąga się rzeka, która przez wieki kształtowała rytm tego miasta. Motława to rzeka o niezwykle bogatej historii, która stanowi naturalny element krajobrazu miejskiego i odgrywa kluczową rolę zarówno w życiu codziennym mieszkańców, jak i w rozwoju turystyki.
Przepływając przez Główne Miasto, Motława jest nie tylko malowniczym tłem dla portu morskiego i żurawia, ale także ważnym szlakiem komunikacyjnym i miejscem rekreacji. Gdańsk zawdzięcza Motławie nie tylko swoje położenie, ale również rozwój handlu, żeglugi i kultury. Obecność rzeki przyciąga turystów, wędkarzy oraz miłośników sportów wodnych, stając się symbolem miasta.
Źródło i przebieg rzeki Motławy
Motława, będąca dopływem Martwej Wisły, ma swoje początki na malowniczym Pojezierzu Starogardzkim. Jej źródła położone są w miejscu, gdzie natura łączy się z tradycją, a czyste wody stanowią dom dla wielu gatunków ryb.
Rzeka przepływa przez kilka gmin, dostarczając wodę zarówno do terenów rolniczych, jak i przemysłowych. W każdej z nich Motława pełni inną funkcję, odgrywając ważną rolę ekologiczną i społeczną, aż po wpływ na gospodarkę regionu.
Skąd wypływa Motława?
Początek rzeki Motławy znajduje się w Jeziorze Rokickim, które leży na Pojezierzu Starogardzkim. To właśnie stąd wyrusza w swoją liczącą ponad 64 kilometry trasę, by zasilić Martwą Wisłę. Jezioro Rokickie to miejsce o wyjątkowych walorach przyrodniczych, stanowiące jedno z głównych źródeł wody dla tej części województwa pomorskiego.
W górnym biegu Motława nazywana jest także rzeką Szpęgawa, co ma znaczenie w kontekście lokalnej topografii i historii. Przebieg rzeki prowadzi przez gminy Starogard Gdański, Tczew, Suchy Dąb oraz Pruszcz Gdański, a jej obecność jest tam wyraźnie widoczna w krajobrazie oraz gospodarce wodnej.
Trasa rzeki przez Gdańsk
Wchodząc do granic administracyjnych Gdańska, Motława rozdziela się na trzy główne nurty: Starą Motławę, Nową Motławę oraz Opływ Motławy. Każdy z nich pełni odrębną funkcję hydrologiczną i urbanistyczną, zapewniając bezpieczeństwo przeciwpowodziowe oraz atrakcyjne miejsca do rekreacji.
Warto podkreślić, że Motława łączy się z Martwą Wisłą poprzez Kanał Wielki, co ma znaczenie nie tylko dla żeglugi, ale także gospodarki wodnej całego regionu. Rzeka przepływa przez serce Gdańska, wpływając na życie portowe, transport oraz rozwój zabudowy miejskiej.
Dopływy Motławy i ich znaczenie
Motława to nie tylko główny nurt – jej wartość podkreślają liczne dopływy, które zasilają ją na poszczególnych odcinkach. Każdy z nich przyczynia się do wzbogacenia ekosystemu oraz wpływa na stan wód w całym regionie.
Dzięki tym dopływom rzeka Motława może pełnić funkcję korytarza ekologicznego, wspierającego różnorodność biologiczną. Dopływy Motławy odgrywają też istotną rolę w gospodarce wodnej oraz w kształtowaniu terenów zalewowych.
Najważniejsze dopływy Motławy
Wśród najważniejszych dopływów Motławy wymienić należy Radunię oraz Kłodawę. Oba te cieki wodne mają duże znaczenie hydrologiczne i ekologiczne, przyczyniając się do zasilania Motławy oraz regulacji poziomu wód.
Oprócz głównych dopływów, Motława przyjmuje również wody z mniejszych strumieni, a także z Kanału Raduni, który odgrywa ważną rolę w systemie nawadniania i odwadniania terenów miejskich Gdańska.
Do funkcji dopływów Motławy należą:
- zwiększanie objętości wody w głównym nurcie,
- wspieranie różnorodności biologicznej ekosystemów rzecznych,
- zapewnianie naturalnych łowisk dla ryb takich jak sandacz, okoń, boleń czy troć,
- udział w regulacji stosunków wodnych podczas opadów i roztopów.
Jakość wód Motławy
Kwestia jakości wód Motławy jest przedmiotem stałego monitoringu, zarówno ze względu na bezpieczeństwo mieszkańców, jak i ochronę środowiska. Stan wód przekłada się bezpośrednio na możliwości rekreacyjne, rozwój wędkarstwa oraz atrakcyjność turystyczną terenów nadrzecznych.
W ostatnich latach pojawiły się znaczące różnice w ocenie czystości wód Motławy, co ma wpływ na rybostan i możliwości korzystania z rzeki przez różne grupy użytkowników.
Klasyfikacja jakości wód w ostatnich latach
W 2007 roku jakość wód Motławy została sklasyfikowana jako IV klasa, co oznaczało stan słaby i ograniczone możliwości użytkowania rzeki do celów rekreacyjnych czy spożywczych. Dochodziło wówczas do licznych przekroczeń norm, zwłaszcza w zakresie zanieczyszczeń organicznych i mineralnych.
Rok później, w 2008 roku, odnotowano poprawę – wody Motławy określono jako umiarkowane, III klasa jakości. Dzięki tym zmianom możliwe stało się prowadzenie bardziej intensywnych działań rekreacyjnych oraz rozwój łowisk dla wędkarzy.
Motława ma słabą jakość wód, określoną jako IV klasa jakości w 2007 roku, a w 2008 roku jakość wód Motławy była umiarkowana, III klasa jakości.
Turystyka i rekreacja na Motławie
Motława jest nie tylko rzeką historyczną, ale także miejscem licznych form aktywnego wypoczynku. Trasy wzdłuż rzeki oraz możliwości korzystania z jej nurtów sprawiają, że jest ona chętnie odwiedzana przez mieszkańców i turystów.
Szlaki piesze, rowerowe i wodne biegnące wzdłuż Motławy zapewniają okazję do bliskiego kontaktu z naturą i poznania historii regionu. Rzeka jest wykorzystywana jako miejsce organizacji różnorodnych wydarzeń sportowych i rekreacyjnych.
Spływy kajakowe i Szlak Motławski
Wzdłuż Motławy przebiega czerwony szlak turystyczny PTTK – Szlak Motławski, który jest popularny wśród miłośników pieszych wędrówek i rowerzystów. Trasa ta umożliwia podziwianie malowniczych widoków oraz licznych zabytków Gdańska i okolic.
Na rzece regularnie odbywają się spływy kajakowe, które cieszą się dużym zainteresowaniem zarówno wśród mieszkańców, jak i odwiedzających miasto turystów. Przebieg szlaku kajakowego pozwala na poznanie najpiękniejszych zakątków Gdańska oraz odpoczynek wśród natury.
Wśród aktywności na Motławie dużą popularnością cieszą się także:
- rejsy statkami wycieczkowymi po porcie morskim,
- wędkarstwo z wykorzystaniem metod spinning, drop shot i boczny trok,
- organizacja zawodów wędkarskich na wybranych łowiskach,
- spacery nadbrzeżem, zwłaszcza w rejonie Starego i Nowego Portu.
Rola Motławy w historii Gdańska
Motława od wieków była świadkiem i uczestnikiem najważniejszych wydarzeń historycznych w dziejach Gdańska. Rzeka stanowiła naturalną barierę obronną, szlak handlowy, a także miejsce strategicznych bitew.
W miarę rozwoju miasta Motława zyskiwała na znaczeniu jako oś komunikacyjna oraz centrum życia społecznego i gospodarczego. Jej brzegi były areną spotkań, wymiany towarów i walk o wpływy polityczne.
Bitwa pod Lubiszewem w 1577 roku
Jednym z najważniejszych wydarzeń związanych z Motławą była bitwa pod Lubiszewem w 1577 roku. To starcie, które miało miejsce nad brzegami Motławy, miało kluczowe znaczenie dla losów miasta i regionu. Wojska gdańskie, wykorzystując ukształtowanie terenu i naturalne przeszkody wodne, zdołały odeprzeć atak przeciwnika.
Znaczenie tej bitwy podkreśla fakt, że rzeka Motława służyła nie tylko jako przeszkoda obronna, ale również jako środek transportu i komunikacji dla wojsk. Motława odegrała rolę w bitwie pod Lubiszewem w 1577 roku, co do dziś wspominane jest w lokalnych przekazach i w tradycjach historycznych Gdańska.
Główne miasto Gdańska leży nad Motławą, a rzeka ta była świadkiem najważniejszych momentów w historii tego portowego miasta.
Co warto zapamietać?:
- Motława to rzeka o długości ponad 64 km, będąca dopływem Martwej Wisły, z początkiem w Jeziorze Rokickim.
- Rzeka przepływa przez Gdańsk, gdzie dzieli się na trzy nurty: Starą Motławę, Nową Motławę i Opływ Motławy, pełniąc funkcje hydrologiczne i rekreacyjne.
- W 2007 roku jakość wód Motławy sklasyfikowano jako IV klasę (słaba), a w 2008 roku poprawiła się do III klasy (umiarkowana).
- Motława jest popularnym miejscem rekreacyjnym, oferującym spływy kajakowe, rejsy statkami oraz szlaki piesze i rowerowe.
- Rzeka odegrała kluczową rolę w historii Gdańska, będąc świadkiem bitwy pod Lubiszewem w 1577 roku oraz ważnym szlakiem handlowym.
